Czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
Podatek od czynności cywilnoprawnych, potocznie zwany PCC, to danina publiczna, którą należy zapłacić od niektórych umów zawieranych na gruncie prawa cywilnego. Jedną z najczęstszych sytuacji, w której powstaje ten obowiązek, jest zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości na rynku wtórnym.
Standardowa stawka podatku PCC przy zakupie mieszkania lub domu wynosi 2% od wartości rynkowej nieruchomości. Oznacza to, że przy zakupie mieszkania za 500 000 zł, sam podatek wynosił aż 10 000 zł. Obowiązkiem notariusza jest obliczenie, pobranie tej kwoty od kupującego w dniu podpisania aktu notarialnego i odprowadzenie jej na konto właściwego urzędu skarbowego.
Nowe zwolnienie z PCC – kogo dotyczy i od kiedy obowiązuje
Przełomowa zmiana weszła w życie na mocy Ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie (…) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (…). Zgodnie z nowymi przepisami, zwolnienie z podatku ma zastosowanie do umów sprzedaży zawieranych od dnia 31 sierpnia 2023 roku.
Aby móc skorzystać z tej preferencji, kupujący musi spełnić łącznie kilka warunków.
- Nabywcą jest osoba fizyczna – zwolnienie nie dotyczy spółek, fundacji czy innych podmiotów prawnych.
- Przedmiotem umowy jest prawo własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub domu. Co istotne, ulga dotyczy wyłącznie rynku wtórnego, gdyż na rynku pierwotnym transakcje objęte są podatkiem VAT, a nie PCC.
- Kupujący nie posiadał wcześniej żadnej nieruchomości mieszkalnej – jest to najważniejszy warunek. Ustawodawca precyzuje, że w dniu zawarcia umowy sprzedaży (oraz wcześniej) kupującemu nie przysługiwało prawo własności do lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego ani udział w takim prawie.
Wyjątki i sytuacje szczególne – co warto wiedzieć
Diabeł, jak zwykle, tkwi w szczegółach. Ustawodawca przewidział kilka szeczgólnych sytuacji, które mogą budzić wątpliwości.
- Dziedziczenie – co w sytuacji, gdy nabywca odziedziczył w przeszłości nieruchomość? Prawo do zwolnienia nie przepada, jeśli kupujący posiadał lub posiada udział w prawie własności nieruchomości, ale udział ten nie przekracza 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
- Zakup przez kilka osób – jeżeli mieszkanie nabywa więcej niż jedna osoba (np. małżonkowie, para w związku nieformalnym), warunek nieposiadania innej nieruchomości musi być spełniony przez każdą z tych osób. Jeśli jeden z kupujących posiadał wcześniej mieszkanie, zwolnienie nie będzie miało zastosowania (nawet częściowo).
- Inne rodzaje nieruchomości – posiadanie w przeszłości lub obecnie udziału w działce, garażu, lokalu użytkowym czy domu letniskowym nie pozbawia prawa do ulgi. Ustawowy warunek dotyczy wyłącznie nieruchomości o charakterze mieszkalnym.
Jak skorzystać ze zwolnienia – rola notariusza w Kaliszu
Formalnym warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest złożenie przez kupującego stosownego oświadczenia. W praktyce odbywa się to bezpośrednio w akcie notarialnym.
Kupujący w akcie notarialnym składa oświadczenie spełnienia warunku zwolnienia. Notariusz nie ma instrumentów do badania prawdziwości tego oświadczenia, i jego weryfikacja odbywa się we właściwym Urzędzie Skarbowym.
Podczas wizyty w mojej Kancelarii Notarialnej w Kaliszu, przed odczytaniem finalnej wersji umowy, upewniam się, czy spełniają Państwo warunki do skorzystania z ulgi. Następnie w treści aktu notarialnego zamieszczam odpowiednie oświadczenie o spełnieniu przesłanek ustawowych. Musi ono być złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Podanie nieprawdy może skutkować nie tylko powstaniem zaległości podatkowej wraz z odsetkami, ale również sankcjami karnoskarbowymi.
Jeśli planują Państwo zakup swojego pierwszego mieszkania lub domu w Kaliszu lub okolicy i mają Państwo pytania dotyczące zwolnienia z podatku PCC, zapraszam do kontaktu. Dokładna analiza Państwa sytuacji prawnej jest kluczem do bezpiecznej i korzystnej transakcji.